ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ (ΟΣΔΕ ) Μνημείο δικομματικής ανικανότητας, αναξιοπιστίας και πελατειακών σχέσεων

Με αφορμή την μη ολοκλήρωση απο πλευράς Ενώσεων των αιτήσεων ΟΣΔΕ αν και έχουν περάσει αρκετοί μήνες απο τότε που είπαμε στην Ευρωπαϊκή ένωση ότι είναι έτοιμες, σας παρουσιάζουμε ένα άρθρο που περιγράφει την αμαρτωλή ιστορία ΟΣΔΕ και τις επιπτώσεις της στους Έλληνες αγρότες

της Ειρήνης Κατσινοπούλου, Γεωπόνου, 20ο τεύχος “Δρόμου των Αγροτών”, Απριλίου Μαΐου-Ιουνίου 2009

Ο φετινός αυθαίρετος διπλασιασμός από την ΠΑΣΕΓΕΣ και τις ΕΑΣ της «ταρίφας» για την υποβολή των δηλώσεων ενιαίας ενίσχυσης μεσούσης της οικονομικής κρίσης που πλήττει δραματικά το αγροτικό εισόδημα, εξόργισε τους αγρότες της χώρας, αλλά δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου σε μια μακρόχρονη ιστορία δικομματικής οργανωτικής ανικανότητας, διαχειριστικής ανεπάρκειας, απόλυτης αδιαφάνειας και εξυπηρέτησης πελατειακών σχέσεων. Μιας ιστορίας με πρασινογάλαζους πρωταγωνιστές και με ......κομπάρσους-θύματα κατ’ αρχή την πλειοψηφία των αγροτών του καθημερινού μόχθου και της τίμιας επιβίωσης. Αλλά και με δεύτερο θύμα το σύνολο του φορολογούμενου λαού, που χρόνια τώρα πληρώνει από τη τσέπη του, τις μαύρες τρύπες των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που ανοίγουν χρόνια τώρα στον κρατικό προϋπολογισμό οι δημοσιονομικές διορθώσεις ( έτσι λέγονται «κομψά» τα πρόστιμα στην κοινοτική ορολογία) που καταλογίζονται στη χώρα για τις ελλείψεις, τις παρατυπίες και τις παρανομίες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου ( ΟΣΔΕ). Ήδη, από το 1998 το συνολικό ύψος των προστίμων έχει φτάσει το 1,5 δις ευρώ. Θα μπορούσαν δηλαδή μόνο τα πρόστιμα να χρηματοδοτήσουν τον προϋπολογισμό του Ταμείου κατά της Φτώχιας !!! Και είναι εξίσου εξωφρενικό το ότι αυτό το διάτρητο σύστημα, στην ουσία επιβραβεύει τα μεγαλοσυμφέροντα ( «ιερά» και σκέτα επιχειρηματικά ) που καρπώνονται το 80% των κοινοτικών ενισχύσεων, όπως περίτρανα φάνηκε με την πρόσφατη δημοσιοποίηση στο site του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Η υποχρέωση εφαρμογής του ΟΣΔΕ θεσπίστηκε με τον Καν ΕΟΚ 3508/1992 στους τομείς της φυτικής και ζωικής παραγωγής, με σκοπό τον έλεγχο της κανονικότητας και της νομιμότητας των χρηματοδοτήσεων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ). Οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα κράτη μέλη, ήταν να θέσουν σε εφαρμογή :
® Από 1-1-1993 το σύστημα αναγνώρισης και καταγραφής των βοοειδών.
® Από 1-1-1996 το σύστημα αναγνώρισης και καταγραφής για τα αροτραία και τα λοιπά συμβατά καθεστώτα.
Με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ (Καν. 1782/2003 ) το ΟΣΔΕ περιλαμβάνει τη διαχείριση και τον έλεγχο των κανόνων της πολλαπλής συμμόρφωσης, της διαφοροποίησης και της δημοσιονομικής πειθαρχίας και εφαρμόζεται :
- Στα καθεστώτα ενίσχυσης
- Στη χορήγηση πρόσθετης ενίσχυσης για ειδικές μορφές γεωργίας ή ποιοτικής παραγωγής ( άρθρ. 69) από την εφαρμογή του ποιοτικού παρακρατήματος
- Στα ειδικά μέτρα στήριξης των τοπικών γεωργικών προϊόντων για τα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους, και
-Στα συνοδευτικά μέτρα τα οποία είναι συμβατά με το καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης (αγροπεριβαλλοντικά, εξισωτική αποζημίωση κλπ)
Με τον 1782/2003, στις υποχρεώσεις των κρατών – μελών προστέθηκε η εφαρμογή από 1-1-2005 του γεωγραφικού συστήματος αναγνώρισης των αγροτεμαχίων
Είναι περισσότερο από φανερό, ότι το ΟΣΔΕ θα μπορούσε θα είναι , πέρα από ένα αξιόπιστο και δίκαιο σύστημα διανομής των κοινοτικών ενισχύσεων, ένα πολύτιμο εργαλείο για την άσκηση αγροτικής πολιτικής. Ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο το διαχειρίστηκαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εξυπηρέτησε εντελώς διαφορετικούς σκοπούς.
Η εφαρμογή του ΟΣΔΕ ανατέθηκε αρχικά στις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Το διάστημα 1997 – 2000, η εφαρμογή του ΟΣΔΕ ανατέθηκε απευθείας στην ΠΑΣΕΓΕΣ και μέσω αυτής στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ). Όμως το Ελεγκτικό Συνέδριο, έκρινε ότι οι αναθέσεις αυτές δεν ήσαν νόμιμες και αρνήθηκε την θεώρηση των χρηματικών ενταλμάτων για την πληρωμή του έργου, με αποτέλεσμα μακρές δικαστικές διαμάχες μεταξύ ΠΑΣΕΓΕΣ και Δημοσίου. Ταυτόχρονα, για την εκτέλεση του έργου του ΟΣΔΕ, η ΠΑΣΕΓΕΣ και οι ΕΑΣ παρακρατούσαν από τις ενισχύσεις, που εισέπρατταν οι δικαιούχοι παραγωγοί, ποσοστό 2% ως «δαπάνες και διοικητικά έξοδα». Η παρακράτηση αυτή κρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μη νόμιμη και καταργήθηκε με το άρθρο 37 του Ν. 2538/1997. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ), έκρινε επίσης ότι η παρακράτηση αυτή δεν ήταν νόμιμη (ΔΕΚ C-331/2000, ΔΕΚ C-387/2003, ΔΕΚ C-285/2003, ΔΕΚ C-364/2004).Όμως, η ΠΑΣΕΓΕΣ και οι ΕΑΣ εξακολουθούσαν να προβαίνουν στην παρακράτηση αυτή παράνομα και κατά τα επόμενη έτη.
Το 2001, λειτούργησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ ως ενιαίος Οργανισμός Πληρωμών της χώρας ο οποίος καλούνταν πλέον να αναλάβει την υλοποίηση των προαναφερθέντων Κανονισμών στην πράξη, από τη στιγμή της υποβολής των αιτήσεων των αγροτών μέχρι την καταβολή της ενίσχυσης στον δικαιούχο. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τις διαδοχικές ηγεσίες του Υπουργείου Γεωργίας, μετέπειτα Αγροτικής Ανάπτυξης, με σειρά νομικίστικων τεχνασμάτων, να αναθέτουν στην ουσία απ’ ευθείας το ΟΣΔΕ στην ΠΑΣΕΓΕΣ. Τέτοια ήταν τα περίφημα Μνημόνια Συνεργασίας και οι προσχηματικές προσκλήσεις ενδιαφέροντος για πιστοποίηση και άλλων φορέων και φυσικών προσώπων ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα, ενώ τελικά πιστοποιήθηκαν αυθαίρετα μόνο οι ΕΑΣ. Από το 2005 η επίκληση ενός υποτιθέμενου διαγωνισμού που όλο βρίσκεται ενόψει της διαδικασίας προκήρυξης αλλά ποτέ δεν γίνεται, καταλήγει στο περίφημο (ολόιδιο επί πέντε συνεχόμενα χρόνια ) έγγραφο του εκάστοτε Υπουργού ΑΑΤ προς την ΠΑΣΕΓΕΣ : « …ξεκίνησε ήδη η διαδικασία για την προκήρυξη του διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου της συμπλήρωσης δηλώσεων ΟΣΔΕ ….», αλλά, «μέχρι ολοκληρώσεως των διαδικασιών του ως άνω διαγωνισμού παρακαλούμε να συνεχίσετε να παρέχετε τη συνδρομή σας στους αγρότες για τη συμπλήρωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ …, στα πλαίσια του από 28/4/04 μνημονίου συνεργασίας».
Ίσως να μην έδινε κανείς και μεγάλη σημασία σε όλα τα παραπάνω, ιδίως αν συμμερίζεται την άποψη «δε βαριέσαι στην Ελλάδα ζούμε, εδώ γίνονται τόσα και τόσα σκάνδαλα». Όμως, υπάρχουν δυο κρίσιμα ζητήματα που δεν προσπερνιόνται εύκολα :
1. Οι εκθέσεις των ελεγκτών της ΕΕ κινούνται μονίμως στο ίδιο μοτίβο : ανεπάρκειες, ελλείψεις , μη νομιμότητα πληρωμών . Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από την ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2004.
«.. το σύστημα δεν μπορεί ακόμη να εξασφαλίσει την τήρηση της νομιμότητας και της κανονικότητας των πληρωμών των ενισχύσεων βάσει έκτασης και των πριμοδοτήσεων ζώων. Οι κυριότεροι λόγοι για τις ανεπάρκειες και τις ελλείψεις είναι οι εξής:
α) οι συνεταιριστικές οργανώσεις των παραγωγών ελέγχουν την καταχώριση όλων των δεδομένων στο ηλεκτρονικό σύστημα. Κανένα από τα στοιχεία που περιέχονται στο σύστημα δεν είναι ασφαλές και μπορεί να τροποποιηθεί από τις οργανώσεις οποτεδήποτε πριν από την πληρωμή, κάτι που συμβαίνει άλλωστε. Το ηλεκτρονικό σύστημα δεν καταγράφει πότε και γιατί γίνονται αλλαγές στα αρχικά δεδομένα. Για τις δαπάνες 2004, οι οργανώσεις τροποποίησαν τα δεδομένα για περισσότερα από 22 000 αγροτεμάχια περισσότερο από 5 μήνες μετά την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων…..
β) η ποιότητα των επιτόπιων επιθεωρήσεων είναι χαμηλή. Οι σχετικές διαπιστώσεις τεκμηριώνονται ελάχιστα ή και καθόλου και οι εκθέσεις σχετικά με τα αποτελέσματα δεν είναι αξιόπιστες. Η επανάληψη των επιθεωρήσεων από τον οργανισμό πληρωμών με στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας δεν κατέστησε δυνατή την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων για περισσότερο από το ένα τρίτο των αρχικών επιθεωρήσεων. Μερικές εκθέσεις δεν φαίνεται να βασίζονται σε πραγματικές επιθεωρήσεις.»
Ο πρόσφατος καταλογισμός των 244 εκ ευρώ( 11/6/2009), επιβεβαιώνει ακόμα μια φορά ότι μετά από τόσα χρόνια αποκλειστικής διαχείρισης του από την ΠΑΣΕΓΕΣ, το Ολοκληρωμένο Σύστημα , παραμένει απελπιστικά … ανολοκλήρωτο.
2. Το συνεχιζόμενο χαράτσωμα των αγροτών, όσο και αν βαφτίζεται σαν αμοιβαία συμφωνία μεταξύ των ΕΑΣ και των παραγωγών- μελών τους, το μόνο που εξυπηρετεί είναι η οικονομική επιβίωση των ΕΑΣ, που – δυστυχώς- πολλές από αυτές, δεν είναι παρά καταχρεωμένοι μηχανισμοί διαχείρισης κοινοτικών και κρατικών κονδυλίων, και πολιτικών εξυπηρετήσεων, οι οποίοι τελικά ελάχιστα προσφέρουν στους αγρότες.
Το βέβαιο είναι ότι οι εξελίξεις και τα όσα διαδραματίστηκαν γύρω από το ΟΣΔΕ 2009, το απόλυτο αλαλούμ που επικρατεί στην ψηφιοποίηση των αγροτεμαχίων, οι αλλοπρόσαλλες και αντικρουόμενες τακτικές που ακολουθούν διάφορες ΕΑΣ και οι λίστες με τους «κατ’ επάγγελμα αγρότες που έχουν αλλάξει ήδη τρεις φορές, βάζουν το θέμα στη άμεση επικαιρότητα και στο επόμενο τεύχος του Δρόμου των Αγροτών.
Από http://neagrokin.wordpress.com