Της αγίας Αγρανάπαυσης

Του ΣΠΥΡΟΥ ΦΡΕΜΕΝΤΙΤΗ

Κι όμως, ο παράδεισος είναι εδώ. Στις νήσους Κυρά Παναγιά και Σκάντζουρα (κοντά στην Αλόννησο) τη Σκόπελο και τη Χαλκιδική.

Το μοναστήρι της Κυρά Παναγιάς στο ομώνυμο νησί των Σποράδων, που ανήκει στην αγιορείτικη μονή Μεγίστης Λαύρας Το μοναστήρι της Κυρά Παναγιάς στο ομώνυμο νησί των Σποράδων, που ανήκει στην αγιορείτικη μονή Μεγίστης Λαύρας Εκεί όπου τέσσερα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια του Αγίου Ορους έδειξαν το επιχειρηματικό τους «δαιμόνιο», αλλά και τις ισχυρές τους διασυνδέσεις με την εξουσία, εντάσσοντας μεγάλες εκτάσεις γης σε κοινοτικά προγράμματα. Τι αποκόμισαν; Αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.

Πρόκειται για την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, που μόλις πρόσφατα εισέπραξε 1,2 εκατ. ευρώ. Τη Μονή Αγίου Διονυσίου, που έβαλε στα ταμεία της 848.418 ευρώ, τη γνώριμη Μονή Βατοπεδίου που εισέπραξε 527.390 ευρώ και, τέλος, τη Μονή Ξενοφώντος με 269.218 ευρώ.

Τα χρήματα προέρχονται από το ... πρόγραμμα «Μακροχρόνιας Παύσης Γεωργικών Γαιών» (πρόκειται για την αγρανάπαυση), στο οποίο εντάχτηκαν τα μοναστήρια από το 1997. Βασικός όρος του ήταν να παύσουν οι συγκεκριμένες εκτάσεις να χρησιμοποιούνται ως βοσκοτόπια ώστε να αναπτυχθεί το φυσικό περιβάλλον και να δημιουργηθεί «οικοπάρκο, πόλος έλξης αγροτικού, οικολογικού, εκπαιδευτικού, επιστημονικού τουρισμού».

Η υπόθεση της επιδοτούμενης αγρανάπαυσης, μέχρι να «περπατήσει» από το 1997 έως σήμερα, πέρασε από σαράντα κύματα, με τα «οικοπάρκα» να φυτρώνουν σαν μανιτάρια σε όλη την επικράτεια από εταιρείες, ιδιωτικές ή δημοτικές, και συνεταιρισμούς πάσης φύσεως... Από κοντά και τα μοναστήρια, που θέλησαν να εντάξουν πάνω από 200.000 στρέμματα στο πρόγραμμα, ώστε να βάλουν στα ταμεία τους «ξεκούραστα» κοινοτικό χρήμα.

Τα πρώτα χρόνια η μία καταγγελία διαδεχόταν την άλλη. Αυτοκτόνησε μάλιστα και ο διευθυντής Γεωργίας στα Γιάννενα, αφήνοντας ιδιόχειρο σημείωμα ότι «με έφαγαν τα οικοπάρκα». Παρενέβησαν η Δικαιοσύνη, το ΣΔΟΕ, ακόμη και η κοινοτική επιτροπή κατά της απάτης. Τελικώς, συστάθηκε ειδική επιτροπή στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να ελέγξει μία προς μία όλες τις περιπτώσεις ένταξης περιοχών στο πρόγραμμα.

Βόσκουν μέσα σε αρχαία

Η κατάληξη ήταν ότι από τις 35 περιπτώσεις μόνο οι 14 παρέμειναν.

Οι υπόλοιπες «απεντάχθησαν» διότι, σύμφωνα και με τον πρώην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αλ. Κοντό, «οι δικαιούχοι ήταν εταιρείες που είχαν συσταθεί αποκλειστικά και μόνο για την είσπραξη κοινοτικών ενισχύσεων». Λεπτομέρεια: Παρέμειναν όλες οι εκτάσεις των μοναστηριών!

1 Τα νησάκια Κυρά Παναγιά και Σκάντζουρα, που ανήκουν στη Μονή Μεγίστης Λαύρας, έχουν «συνεισφέρει» 12.100 στρέμματα στο πρόγραμμα αγρανάπαυσης και σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ σ' αυτά αντιστοιχούν τα περισσότερα χρήματα από τις κοινοτικές επιδοτήσεις.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το νησάκι Κυρά Παναγιά, που φαίνεται ότι έχει μετεξελιχθεί στο νησί... των επιδοτήσεων! Οι μοναχοί κατά καιρούς έχουν ζητήσει να ενταχθούν σε διάφορα προγράμματα, από την κατασκευή συστημάτων πυροπροστασίας και τη βιολογική κτηνοτροφία, μέχρι για συστήματα αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού... για να ξεδιψούν τα ζώα που βόσκουν στην περιοχή.

*Το νησί, συνολικής έκτασης 25.000 στρεμμάτων, έχει κηρυχθεί από το υπουργείο Πολιτισμού αρχαιολογικός χώρος και απαγορεύεται οποιαδήποτε αγροτική δραστηριότητα. Στο πρόγραμμα της αγρανάπαυσης, όμως, έχουν ενταχθεί 7.000 στρέμματα.

* Ωστόσο, υπάρχει και κτηνοτροφική μονάδα, στην οποία τη μονή εκπροσωπεί ο μοναχός Ονούφριος. Διαθέτει 2.400 κατσίκια, «ελευθέρας βοσκής» και έχει ενταχθεί σε άλλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα (!), βιολογικής κτηνοτροφίας. Και όλα αυτά με τη συνδρομή του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, που σπρώχνει «θερμά» το θέμα, παρά τις αντιρρήσεις του υπουργείου Πολιτισμού.

*Στον ογκώδη φάκελο που σχηματίστηκε μετά την αυτοψία της αρχαιολογικής υπηρεσίας περιέχονται φωτογραφίες που επιβεβαιώνουν ότι «παρατηρήθηκαν πολυάριθμες αίγες να βόσκουν ανεξέλεγκτα σε όλο το νησί (!), προκαλώντας ανεπανόρθωτες ζημιές, τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στους αρχαιολογικούς χώρους».

*Τα ίδια διαπίστωσε σε έγγραφό του το Νοέμβριο του 2008 και ο δασάρχης Σκοπέλου. Οτι, δηλαδή, «η βόσκηση στην Κυρά Παναγιά είναι συνεχής όλο το χρόνο και ελεύθερη σε όλη την έκταση του νησιού».

*Ομως, από πέρυσι το καλοκαίρι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πίεζε, μέσω του νομικού συμβούλου του κράτους Χρ. Μπότσιου, τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Θεσσαλίας για την "τακτοποίηση" του θέματος. Σε έγγραφό του αναφέρει ότι «συνηγορεί θερμά υπέρ της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης».

Δηλαδή, στην Κυρά Παναγιά και το πρόγραμμα αγρανάπαυσης τρέχει κανονικά αλλά και τα γίδια... είναι χορτάτα από άλλο κοινοτικό πρόγραμμα!

*Η υπόθεση είναι τώρα στη Δικαιοσύνη έπειτα από μηνυτήρια αναφορά της ΙΓ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Βόλου.

2 Η νήσος Σκάντζουρα, έκτασης 5.100 στρεμάτων, είναι όλη ενταγμένη στην αγρανάπαυση.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν μισθωμένο για περίπου 900 ευρώ ετησίως στην οικογένεια Αγάλου (κτηνοτρόφοι από την Αλόννησο) ο οποίοι βοσκούσαν εκεί περίπου 450 γίδια.

Και γίδια και επιδότηση

* Οι καλόγεροι τους απέβαλαν για να εντάξουν το νησί στο πρόγραμμα και να εισπράττουν κονδύλια περίπου 100.000 ευρώ ετησίως! «Στο νησί, όμως, σήμερα, και το γνωρίζει ο καλόγερος από το Αγιο Ορος, εξακολουθούν να βόσκουν γίδια και να αναπαράγονται, αφού όταν φύγαμε δεν μπορούσαμε να τα μαζέψουμε όλα», μας αναφέρει ο κτηνοτρόφος Γ. Αγάλος.

3 Στη Σκόπελο, στη θέση «Παλούκι», έχει ενταχτεί στο πρόγραμμα δασική έκταση 2.500 στρεμμάτων που διαχειρίζεται ως διακατεχόμενη η Μονή Ξενοφώντος του Αγίου Ορους.

* Ποια είναι η εικόνα της περιοχής, η οποία πρέπει να βρίσκεται σε αγρανάπαυση; «Η έκταση είναι ανοικτή και προσβάσιμη στους κτηνοτρόφους για βόσκηση», μας λέει ο Κων. Μπετσάνης, πρόεδρος των κτηνοτρόφων Σκοπέλου. «Κάποιοι, μάλιστα, πληρώνουν στον καλόγερο 600 ευρώ το χρόνο για να έχουν το δικαίωμα βοσκής».

4 Στη Χαλκιδική, στη Μεταμόρφωση Ορμυλίας και στο Καλαμίτσι Συκιάς η Μονή Διονυσίου έχει εντάξει στο πρόγραμμα 8.500 στρέμματα, αποκτώντας δικαίωμα στις επιδοτήσεις.

* Ο έλεγχος, όμως, της Νομαρχίας Χαλκιδικής, το Δεκέμβριο του 2008, έδειξε ότι σε περίπου 3.500 στρέμματα συνεχίζεται η βόσκηση. «Ενημερώσαμε τον ΟΠΕ ΚΕΠΕ για να πράξει τα δέοντα», μας είπε ο Δημ. Τζιριτζής, αντινομάρχης Χαλκιδικής. «Κανονικά η Μονή πρέπει να αποβληθεί από το πρόγραμμα και να επιστρέψει τις κοινοτικές επιδοτήσεις που έλαβε».

* Οταν απευθυνθήκαμε στον ΟΠΕΚΕΠΕ ο πρόεδρός του Ξ. Βεργίνης μάς είπε ότι «προέβη στις πληρωμές φακέλων δικαιούχων το 2007 μετά από διαβεβαιώσεις των νομαρχιών ότι έχουν διεξαχθεί όλοι οι έλεγχοι». Ο νομάρχης Μαγνησίας Απ. Παπατόλιας διαβεβαιώνει ότι θα στείλει, αύριο κιόλας, επιτροπή για έλεγχο στις νήσους Κυρά Παναγιά και Σκάντζουρα...
Απο Ελευθεροτυπία